Işık: Dalga teorisine göre ışık, elektromanyetik ışınlanma(radyasyon) enerjisinin
gözle görülebilen bir şeklidir. Belli bir yayılma hızına, frekansa ve dalga
boyuna sahiptir. İnsanoğlu bu elektromanyetik dalgaların sadece dalga boyu 380
nm ile 780 nm arasında değişen ve renk olarak tanımlanan kısmını görebilir.
Renk: Farklı dalga boylarındaki ışınların insan beyninde yaptığı çağrışımlardır.
Bir ışık demetinin rengini tayfsal özellikleri belirler.
|
Tablo 1 : Renklerin spektrumdaki dalga boyları
Görme: Göze giren ışığın doğurduğu duyumsal izlerle, dış çevredeki ayrıntıların
algılanması olarak tanımlanır. Diğer bir deyişle görme, ışığın nesnelerden
geçerken yada yüzeylerinden yansırken uğradığı nicel yada nitel değişiklerle
göze gelmesi sonucu algılanmasıdır.
Uzay açı: içerisinden belirli bir ışık akısı geçen koni veya piramit şeklindeki uzay
parçasına uzay açı denir ve
ile
gösterilir. 1m²’lik düzlemi gören uzay açının değeri 1 steradyan olarak
tanımlanır.
Işık akısı: Bir ışık kaynağından ışıyan akının göze etkiyen kısmına ışık akısı denir
ve
ile
gösterilir. Birimi lümendir ve ışınımın parlaklık duyusu uyandırma yeteneğini
temsil eder. Toplam ışık akısı ise bir kaynaktan çıkan ve uzayın muhtelif
kısımlarına yayılan ışık akılarının toplamı olarak tanımlanır.
Işık miktarı: Belli bir etki süresi için bir kaynaktan çıkan toplam ışık akısı olarak
tanımlanır ve Q ile gösterilir. Birimi lümen saniye veya lümen saattir.
Işık şiddeti: Noktasal bir ışık kaynağının herhangi bir
doğrultusundaki
ışık şiddeti, bu doğrultuyu içine alan uzay açısından çıkan ışık akısının, uzay
açıya bölümü olarak tanımlanır. Birimi Candela’dır ve ‘cd’ ile gösterilir. 1
lümenlik ışık akısının 1 steradyanlık uzay açısından çıkması durumunda ışık
şiddeti 1 cd olur.
Aydınlık düzeyi: Birim yüzeye düşen toplam ışık akısı o yüzeyin aydınlık düzeyi olarak
tanımlanır ve E ile gösterilir. Birimi lüx’tür.
Parıltı: Bir
doğrultusundaki
parıltı o doğrultudan görünen birim yüzeyden çıkan ışık şiddetidir ve L ile
gösterilir. Birimi nesneler için nit, ışık kaynakları için stilb’tir.
Fotoğrafik uyarma: Fotoğrafçılıkta çok kullanılan bu
kavram aydınlık düzeyi ve bunun etki süresi
ile orantılıdır ve U ile gösterilir. Birimi lüx saniye’dir.
Fotometrik ışıntı: Işık yayan bir yüzeyin ışık akısı
yoğunluğudur ve R ile gösterilir. Birimi phot’tur.
Tanımı aydınlık düzeyine benzer fakat, fotometrik ışıntı aktif, aydınlık
düzeyi ise pasif bir büyüklüktür.
|
Fotometrik Yasalar
Kosinüs Yasası: Paralel ışınlardan oluşan ışık demetine maruz kalan bir S yüzeyinin aydınlık şiddeti
ışık akısının yüzeye geliş açısı olan
yüzeydeki aydınlık şiddetinin değişimi tamamen ışık akısı ile yüzey
arasındaki açıya bağlı olacaktır.
Yani, ışık akısı yüzeye ne kadar dik gelirse yüzeyin aydınlık şiddeti o
kadar yüksek olacaktır.
Işık kaynaklarının verimli kullanılması konusunda ışık kaynağından çıkan
ışığın yüzeye geliş açısı
önemli rol oynamaktadır.
Uzaklıkların Karesi İle Ters Orantı Yasası: Işık kaynağını
noktasal olarak düşünürsek, kaynaktan
herhangi bir
uzaklıklarının karesiyle ters orantılıdır. Herhangi bir ışık kaynağından
belli bir uzaklıkta bulunan
yatay düzlemin aydınlık şiddeti, düzlemin kaynağa olan uzaklığına ve ışık
akısının yüzeye geliş
açısına bağlıdır.
Lambert Yasası: Lambert yasasına göre, her doğrultudaki parıltısı sabit olan yüzeye
ışık yayan yüzey
veya ideal dağıtıcı yüzey denir. Bir yüzey Lambert Yasasına göre ışık
yayıyorsa mattır.
Talbot Yasası: Bir ışık kaynağının parıltısı periyodik olarak değişir ve bu değişme
göze sabit bir
parıltı kaynağı gibi gözükürse kaynağın bu titreme frekansına kritik
titreme frekansı denir. Bir ışık
uyarımının kritik titreme frekansına eriştikten sonra sürekliymiş gibi
görünmesi ilk defa Talbot
tarafından bulunmuştur. Bu yasa fotometride daha çok ışığı zayıflatma
yasası olarak kullanılır.
Kaynak: www.elektrikrehberi.net
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder